Je kunt allerlei mooie plannetjes bedenken waar de rest van de wereld zich maar naar heeft te schikken, maar zo’n kluizenaarsbenadering wil nog wel eens mislukken. Dus toen mijn eega en ik besloten haar negenjarige neefje Tim te redden van een Russisch weeshuis, polste ik eerst maar eens even de Moskouse ambassade van ons woonland Duitsland.

‘Geachte Duitse ambassade, is het mogelijk om voor die jongen een visum te krijgen en wat is daarvoor nodig?’

Nog diezelfde dag, op dinsdag 16 mei vorig jaar, kreeg ik per mail een antwoord van medewerkster S. Zij schreef, kort samengevat: ja hoor, vraag maar een visum aan, doe de rechterlijke uitspraak erbij waarin staat dat de moeder het ouderlijk gezag kwijt is, dat de tante voogd is geworden en dat de Russische overheid instemt met emigratie van het kind.

Hartelijk welkom dus in Duitsland, concludeerden wij. Op officiële websites melden de Duitsers dat kinderen zich altijd bij hun ouders in Duitsland mogen voegen. De eigen kinderen zonder meer, maar andere familieleden alleen ter vermijding van buitengewone hardheid, waarbij aan het welzijn van het kind groot belang wordt gehecht. In allerlei Duitse wetten staan ook prachtige teksten, bijvoorbeeld dat de overheid niet nodeloos kinderen in tehuizen moet plaatsen.

Een kind verliest zijn moeder. Vind ik behoorlijk hard. In zijn thuisland is er geen familie om hem op te vangen, het weeshuis dreigt. Buitengewoon hard. En waar vraagt het welzijn van het kind om? Dat Tim bij familie blijft, in dit geval zijn tante in Duitsland.

Zes weken wachten we op het visum. Niks. Acht weken. Nog steeds niks. ‘Komt er nog wat van?’, vraag ik aan de ambassade. ‘Nog geen nieuws van de vreemdelingendienst’, luidt het antwoord. Die zit in Kleef en moet toestemming geven. Weer drie weken stilte.

Na elf weken opeens een mail, gericht aan mijn eega. Haar naam is verkeerd gespeld. ‘Jammer genoeg bent u geen EU-burger’, schrijft de ambassade, ‘want u heeft niet de Nederlandse nationaliteit. En dus kan het kind op die grond niet naar Duitsland komen. Afgewezen.’

Hè wat? Dat Nederlandse paspoort hebben we op de ambassade getoond en we hebben een kopie afgegeven. Wel even corrigeren graag.

De ambassade, binnen een uur: ‘Oeps, we trekken ons besluit in. Nieuw besluit: de tante is wel Nederlandse, maar voor een neef gelden de EU-migratieregels niet. Afgewezen.’

En die hardheid dan?

Ambassade: ‘Als een kind naar een weeshuis moet, is dat hard. Dat geldt voor elk kind, niet alleen voor het neefje. Daarom is hier sprake van gewone hardheid, niet van buitengewone hardheid. Gewone hardheid, daar geven we geen visum voor.’

Eerder repte de ambassade met geen woord over die hardheid, niet in mei en niet bij latere contacten. Inmiddels weet ik hoe je het probleem van die hardheid oplost: je verzint onontkoombare mishandeling door een gewelddadig familielid, of ander lijden, bijvoorbeeld geestelijk, klopt op wat deuren in het land van herkomst om zoiets officieel bevestigd te krijgen en voilà – er is sprake van een buitengewone situatie waar alleen jouw kind last van heeft en alle andere niet. Bedrog als sleutel tot westerse barmhartigheid.

Jaren geleden, toen ik nog in de Sovjet-Unie woonde en dat land de eigen burgers verbood naar het buitenland te reizen, voorspelde ik: als Rusland de grenzen ooit opengooit, gooit het Westen ze dicht. Wat ik niet had voorzien, is dat ik er persoonlijk last van zou krijgen. We leven in xenofobe tijden.

Behalve een grote teleurstelling is de visumweigering nog een dure grap ook. Tel advocaatkosten, vliegtickets en gelegaliseerde vertalingen bij elkaar op en je komt uit op duizenden euro’s. Intussen woont mijn eega al sinds 12 mei 2017 in Moskou.

Adopteer het kind maar, suggereert de Duitse ambassade in een opwelling van ruimhartigheid, dan krijg je dat visum wel.

Overbodige aansporing, daar waren we al mee bezig. Ook heb ik voor mezelf een Russische verblijfsvergunning aangevraagd. Tim heeft vandaag nog een gezin nodig. Als we in Duitsland en Nederland niet voor hem mogen zorgen, dan maar in Rusland.

(Wordt  vervolgd)

________________________________

Reageren kan hier.