Bureaufobie (8) | RunderVink

Bureaufobie. Ik dacht dat ik dat woord zelf had verzonnen, maar het blijkt al te bestaan. En mensen die de term eerder gebruikten, blijken dat om dezelfde reden te doen als ik: het beklemmende gevoel dat je niet aan de eisen van de overheid kunt voldoen. En dat straf je verdiende loon zal zijn. Het belastingaangiftegevoel, zal ik maar zeggen.

Belastingaangifte. Alleen het jargon al. „Weet jij wat een forfaitair bedrag is?”, vroeg ik aan verschillende vrienden met goede opleidingen. Ze wisten het niet. „Een vast bedrag”, legde ik uit. Een vriendin, verontwaardigd: „Waarom zeggen ze dat dan niet.” Waarom wel? Het volk hoeft niet alles te snappen.

Mijn bureaufobie meende ik ooit te hebben afgeschud toen ik Rusland verliet. In Nederland kende ik deze loden last niet. Nog niet.

Russisch voorbeeldje. Medio jaren tachtig probeerde ik in mijn nieuwe woonplaats Moskou op grond van mijn Nederlandse rijbewijs een Sovjetrijbewijs te krijgen. Nee, zeiden ze bij de verkeerspolitie, u moet examen doen.

„Laat maar zitten”, zei ik tegen de geüniformeerde dame achter het loket, „rijden doe ik toch.” Onmiddellijk begon ze een formuliertje in te vullen.

„Wat bent u aan het doen?”, wilde ik weten.

„Ik schrijf een bekeuring uit”, zei ze, „want u mag geen auto besturen.”

„Wacht even, dat heeft u niet zelf geconstateerd. Bekeurt u mij op grond van wat ik zelf zeg?”

„Ja.”

„Dan zeg ik nu wat anders: ik rijd geen auto.”

„U denkt zeker dat u de ene keer dit en de andere keer dat kunt zeggen”, snibde de dame.

„Ja.”

Ze verscheurde de bon. Ik ben in Moskou jaren door blijven rijden zonder Sovjetrijbewijs. Vaak aangehouden, er nooit voor bekeurd.

Niet alle voorbeelden zijn lollig. Als het gaat om zaken van levensbelang, laat je grapjes wel uit je hoofd. Zaken van levensbelang zijn visa, verblijfsvergunningen, gezinshereniging. Voldoe je niet aan de eisen, dan kun je gescheiden worden van je dierbaren. Google eens op de woordencombinatie ‘visum Nederland afgewezen’: ruim 21.000 hits. Lees de reacties van wanhopige Nederlanders.

Ik had het voorspeld: als de Sovjet-Unie haar grenzen opengooit, gooit het Westen ze dicht. Et voilà.

Afgelopen week dook de fobie weer op. Via Russen, maar vanuit Nederland aangestuurd. We vroegen een visum aan voor ons Moskouse pleegkind Tim zodat hij tijdens de zomervakantie mee kan naar Nederland. Formulier ingevuld, paspoort ingeleverd bij het officiële Russische tussenbureau waar Nederland, Denemarken en andere EU-landen gebruik van maken.

Telefoontje. „Waar is het Schengenvisum van de pleegmoeder?”

„Sinds wanneer heeft zij als Nederlands staatsburger een visum nodig voor Nederland?”

„O, stuur dan een kopie van haar Nederlandse paspoort.”

Gedaan. Telefoontje. „Waar is het Schengenvisum van de pleegmoeder?”

„Sorry, maar die vraag heeft u al gesteld. Zij heeft geen Schengenvisum, dat zal er ook nooit komen, want zij heeft een Nederlands paspoort. We hebben u een kopie gestuurd.”

„Kunt u dat nog een keer doen? En toestemming van de moeder graag om het kind mee te mogen nemen naar Nederland.”

„Hoezo toestemming van de moeder? Mijn vrouw is wettelijk voogd en we hebben u een kopie gegeven van haar aanstelling.”

„Is de moeder uit de ouderlijke macht gezet? Dan de rechterlijke uitspraak graag. En een kopie van uw vliegtickets.”

„Vliegtickets? Welke vliegtickets?”

„U moet vliegtickets overleggen voor de terugreis.”

„Welke terugreis? We kopen onze tickets zodra we onze reisdatum hebben bepaald. Eerder niet.”

„O ja? Nou, en we moeten ook nog een verklaring van de school hebben dat hij op vakantie mag.”

Idiotie. Alle Russische scholen zijn dicht van 1 juni tot 1 september. Nogal logisch dat het kind dan op vakantie mag. Maar wat blijkt? Als een Rus geen verklaring van zijn werkgever of een onderwijsinstelling kan overleggen, krijgt hij geen visum vanwege ‘vestigingsgevaar’. Jargon voor: hij zal wel illegaal in Nederland blijven hangen.

En of we de salarisstroken van mijn broer, die ons pleegkind heeft uitgenodigd, over de laatste drie maanden ook ter inzage sturen.

„Niet mijn broer betaalt, maar wij zelf.”

„Dan uw loonstrookjes, graag.”

„En als ik miljonair ben?”

„U moet zelf weten of u iets wilt sturen of niet. Het visum hangt af van de informatie die u verstrekt.”

Komende week levert een koerier het paspoort van ons pleegkind af op ons Moskouse adres. Zal er een visum in het paspoort zitten of krijgen we er een afwijzingsbrief bij? Ik bel. Die informatie geven we niet, aldus het Russische visumbureau.

Met dit gevoel van onzekerheid kampen veel Nederlanders en medelanders regelmatig. Wat gaat de Nederlandse overheid doen? En hoe bescherm je je als burger tegen onrecht en willekeur?
The times they are-a changing. En mijn bureaufobie neemt toe. Nota bene in mijn eigen land.

(Wordt vervolgd)

________________________________

Reageren kan hier.