De norm is wat je als kind met de paplepel krijgt ingegoten. Mijn paplepel was een kleuterschool waar Nederlands-hervormd werd gebeden, levertraan was in de winter vaste prik, Eine kleine Nachtmusik lag als vinyl op onze grammofoon, Sinterklaas en Zwarte Piet waren graag geziene gasten, Wim Kan nam met oudjaar op onze radio de politiek te grazen, thuis hadden wij een rationele vader en een emotionele moeder.

Op vakantie gingen we niet, andere landen kende ik niet, maar ik wist zeker dat de dingen zoals ik ze thuis kende, in heel Nederland eigenlijk, normaal waren en dat het er in de rest van de wereld net zo aan toe moest gaan. Wel kwam ik er soms achter dat afwijkingen van de norm voorkwamen, bijvoorbeeld toen ik een vlag zag hangen in een tuin aan de Nijmeeg­se Postweg.

„Waarom hangt de vlag uit?”, vroeg ik als kind van zes aan een mevrouw in die tuin.

„De vlag hangt halfstok”, legde die mevrouw uit, „omdat er iets verdrietigs is gebeurd. De Russen zijn Hongarije binnengevallen.”

Achteraf ben ik nog steeds verbaasd dat ik op die leeftijd kennelijk kon begrijpen wat Russen en Hongarije waren en dat een land binnenvallen geen goede zaak is.

Aan allerlei kleinere afwijkingen in mijn omgeving stoorde ik me op die leeftijd intussen wel. Katholieke kinderen zeiden: ‘Leid mij niet in bekoring’, terwijl ik precies wist dat het ‘Leid mij niet in verzoeking’ moest zijn. En ik hoorde nooit een orgel in hun kerk. Bovendien mocht je daar op elk tijdstip binnen komen vallen. Wat een zootje.

Normwaan heerst en niet alleen kinderen bezondigen zich eraan. Over een aardbeivlek op het been van onze dochter zei de gynaecoloog die in Nijmegen de bevalling deed: „In apenlanden als Frankrijk laten ze die vlek weghalen, maar niet doen, hij verdwijnt vanzelf.” Toen we in ons woonland Rusland aankwamen, zei een kinderarts: „Weghalen!” Wij: „Niet nodig, verdwijnt vanzelf.” De arts: „Nou, daar heb ik nog nooit van gehoord.”

Nee, als je zo’n vlek altijd weghaalt, merk je ook nooit dat zoiets vanzelf verdwijnt.

De Nederlandse arts had wel gelijk, maar de houding is hautain. In een geval als dit kun je je gelijk nog wel aantonen, maar soms zijn de verschillen een kwestie van voorkeur. En dan kun je van de Nederlandse normwaan zelfs behoorlijk last hebben. Zoals wij nu in Rusland ondervinden.

Voor pleegkind Tim hadden wij in Moskou een visum voor onze vakantie naar Nederland aangevraagd. Uit de idiote vervolgvragen – ‘Hebben jullie toestemming van de voogd?’, terwijl mijn eega de voogd is en dus kennelijk zichzelf toestemming moest verlenen – begreep ik dat er iets niet pluis was. En prompt kwam er een afwijzing. Waarom? Wij zouden doel en omstandigheden van de reis onvoldoende hebben aangetoond.
Hé hallo, vakantie!

Na mijn brief op poten aan de Nederlandse ambassade mochten we de aanvraag opnieuw indienen. Ook nu weer onbegrijpelijk uitstel en een idiote reactie: „De eigenlijke adoptiemoeder Valentina K. moet toestemming voor de reis geven.”

Eigenlijke adoptiemoeder? Er was nooit een adoptie geweest. Valentina, zuster zowel van Tims moeder als van mijn eega, was de vorige voogd geweest, maar zij had wegens zware privé-omstandigheden van de voogdij moeten afzien.

Hier komt de norm om de hoek kijken. In Nederland stelt de rechter de voogd aan, in Rusland is daar een voogdijorgaan voor. Die instantie had na Valentina’s afhaken mijn eega als voogd aangesteld.

Niks mee te maken, aldus de ambassade. De rechter heeft Valentina aangesteld, dus die is voogd.

„Nee ambassade, oudste zus Valentina was als voogd aangesteld door het voogdijorgaan. De rechter had haar voogdij in een vervolgzaak alleen maar geconstateerd.”

De Nederlandse norm is de juiste, onze overheid onvermurwbaar: „Ofwel je laat de aanstelling van je vrouw als voogd door de rechter bekrachtigen ofwel voogd Valentina geeft notariële toestemming voor de reis.”

Er is geen Russische rechter waar je terechtkunt voor inwilliging van deze Nederlandse eis. Samengevat is hier sprake van het volgende.

Nederland, bij monde van de ambassade: mevrouw Vunderink, u bent niet de voogd, de voogd is Valentina, dus zij moet toestemming geven voor de reis van het kind.

Rusland, bij monde van de notaris: Valentina, u bent niet de voogd, de voogd is mevrouw Vunderink, dus u kunt geen toestemming geven voor de reis.

Aangezien Nederland de norm is, ligt de fout bij Rusland: de Russen weigeren te snappen dat volgens de superieure Nederlandse rechtspraktijk een rechter de voogd moet aanstellen en dat een voogdijorgaan in dezen onbevoegd hoort te zijn. Maar dat pepert de Nederlandse ambassade de Russen behoorlijk in: voor ons negenjarige Moskouse pleegkind opnieuw geen visum.

Oranje boven!

(Wordt vervolgd)

________________________________

Reageren kan hier.